واکاوی تطبیقی خاستگاه پدیداری اسطوره جفت گیاهی در تمدّن‏های فارسی و عربی (مطالعه موردپژوهانه: اسطوره سیاوش و سودابه و تمّوز و عشتار)

س چکیده سیاوش و سودابه، جفت­گیاهیِ اسطوره ایرانیِ مرگ و باززایی دوباره هستند که در سیر گریزناپذیر اساطیر کهن، سرنوشتی همچون جفت­گیاهی اسطوره مرگ و باززایی بین النّهرین برایشان رقم خورده است. بر بنیاد پژوهش‏های نگارندگان، در تصاویر پیوندخورده با این دو جفت­گیاهی، ایزدبانوان آب، سبب مرگ ایزدان گیاهی و هبوط آنان به جهان فرودین مرگ می شوند. در این جستار، نگارندگان کوشیده اند تا با شیوه نقد اسطوره­گرا به خوانش و تفسیر تطبیقی اساطیر یادشده و بررسی خاستگاه ظهور این جفت­گیاهی در دو تمدّن ایران و بین النّهرین بپردازند. در راستای نیل بدین مقصود، به حضور گسترده این اساطیر، تحلیل مضامین هبوط به عالم فرودین و بن‏مایه قربانی و رستاخیز در نمونه‏هایی از شعر و ادب فارسی و عربی اشاره خواهد شد. دریافت فرجامین جستار حاضر، حکایت از آن دارد که از یک­سو خاستگاه پدیداری اسطوره‏ در دو تمدّن، بر آب در جایگاه بزرگ - مادر سبزینه و گیاه و به عنوان بن‏مایه زندگانی طبیعت استوار است و از دیگر سوی، بن‏مایه اسطوره در دو تمدّن، دارای خاستگاه آیینی متأثّر از شرایط اقلیمی و جغرافیایی متغیّر با ریزش‏های جوّی اندک و غلبه خشکسالی است و از همین روست که نمودهای آیینی این اسطوره تا روزگار حاضر نیز همچنان در آیین‏های آب و تمنّای باران قابل بازیابی است و اشعار عامیانه فولکلور و سروده‏های ناب زبان معیار، این اساطیر را جاودانه ساخته است.